भेडाबाख्राको गौगोटि पनि भनेर चिनिने पि.पि.आर रोग पारामिग्जो परिवार को मोरबिलिभाइरस प्रजातिको अति सुस्म विषाणुबाट भेडा बाख्रामा लाग्ने एउटा संक्रमण रोग हो, जुन भेडाहरुको तुलनामा बाख्राहरुमा बढि देखिन्छ। खासगरि यो रोग नेपालका ताराइ लगायत पाहाडि र मध्यपहाडि जिल्लाहरुमा देखिदै आएको छ। पहिलो पटक यो २०५२ सालमा बारा र पर्सा जिल्लामा देखा परेको थियो र बिस्तारै देशका विभिन्न ठाउहरुमा महामारिको रुपमा फैलिदै गएको पाइन्छ। रोग सर्ने तरिकाः [...]
अहिले नेपाल मात्र होइन सम्पूर्ण विश्व जगत नै कोरोना भाइरस अर्थात् कोभिड १९ (COVID-19 ) को माहामारीको चपेटामा लकडाउनमा छ । कुनै पनि मानिसमा कोरोना संक्रमण छ या छैन भनि परीक्षणका विभिन्न विधिहरू प्रयोगमा ल्याइन्छन् ।हाल नेपालमा कोरोना संक्रमण परीक्षणका लागी दुइवटा परीक्षण विधिहरू प्रयोग भइरहेका छन् । पीसीआर परीक्षण यस विधिले जीनको माध्यामबाट संक्रमित मानिसको शरीरमा एन्टिजेन (Antigen: शरीरमा भएको कोरोना भाइरस वा कोरोना भाइरसको मात्रा [...]
हामी मात्र होइन विश्व नै कोभिड १९ विरुद्ध युद्ध लडिरहेको छ । सबैको आ-आफ्नो क्षेत्रबाट सकिने सहयोग गर्नु पर्छ र संसारनै एकजुट छ । स्वास्थ्य मन्त्रालममा केही स्रोत र साधानको सीमितता होला, तैपनि यो एक्लो प्रयासबाट समस्या समाधान गर्न सकिने महामारी पनि होइन । यसका लागी सबै क्षेत्रको उत्तिकै सहयोग र साथ आवश्यक रहन्छ । यो समयमा स्वास्थ्यको सबै भन्दा नजिक रहेको क्षेत्र भनेको पशु स्वास्थ्यको क्षेत्र हो । पशु स्वास्थ्य क्षेत्रसँग भएको जनशक्ति र स्रोतशाध [...]
कोभिड १९को महामारी सँग जुध्न नेपाल सरकारले लकडाउन गरेकोछ। यस सँगै घोषणा सरकारले अत्यावश्यक सेवाहरू र वस्तुहरू पनि घोषणा गरेको छ । यो घोषणामा जनस्वास्थ्य र देशको अर्थतन्त्र सँग धेरै महत्त्व राख्ने र दैनिक उपभोगको सेवामा अत्यावश्यक भेटेरिनरी सेवा छुटेको छ । सरकारले घोषणा गरेको सप्ताहव्यापी लकडाउन अझै लम्बिने अवस्था सृजना भएको खण्डमा पशुपन्छीको सञ्चित आहारा तथा दाना उत्पादन समाप्त हुन गई पशुपन्छी भोकमरीको स्थिति सृजना हुन सक्छ । बज [...]
कोरोना भाइरसको महामारीले राष्ट्रिय स्वास्थ्यसेवा प्रणाली हरबखत नयांँ चुनौतीको सामना गर्न तम्तयार रहनुपर्छ भन्ने यथार्थलाई फेरि प्रमाणित गरिदिएको छ । यो लेख लेख्दासम्म कोरोना भाइरसको संक्रमणका कारण विश्वभरि १,७७६ व्यक्तिको मृत्यु भैसकेको छ भने ७१,४४९ जना बिरामी परेका छन् । यसको अर्थ संक्रमितमध्ये २.४८ प्रतिशत मानिसको मृत्यु भइरहेको छ । अर्थात्, संक्रमित हरेक १०० जनामध्ये दुईदेखि तीन जनासम्मको मृत्यु हुन्छ भने ९७–९८ जना संक्रमितहरू निको हुन [...]
भाग १ः व्यवसाय दर्ता तथा नविकरण नेपालमा भारत वा तेश्रो मूलुकबाट पशुपन्छी औषधि आयात गर्ने उध्देश्यले स्थापित कुनै पनि कम्पनीले कम्तिमा ८ ठाउँमा दर्ता हुनुपर्छ। यो सूचि हेर्दा मात्रै जो कसैले पनि जिव्रो टोक्ने अवस्था देखिन्छ। यसैबाट व्यवसायीहरूले कति झन्झट व्यहोरिरहेका छन् भन्ने प्रष्ट हुन्छ। यी प्रत्येक स्थानमा दर्ता नविकरणका लागि व्यहोर्नुपर्ने झमेलाका अलग सूचि त झन कहालि लाग्दो छँदैछ। फेरि, एक पटक दर्ता गरेपछि सदा कालका [...]
जैविक सुरक्षा भन्नाले कुखुरामा कुनै प्रकारको रोगका किटाणुहरुको प्रवेश र फैलावट रोक्नको लागि अवलम्बन गरिने उपाय / विधिहरु बुझिन्छ । तसर्थ यसमा संलग्न व्यक्तिहरुले अपनाउने सोचाई तथा व्यवहारमा परिवर्तन ल्याई रोगको जोखिमलाई कम गर्नुपर्ने प्रमुख दायित्व हो । जैविक सुरक्षाको लागि हामीहरुले भौतिक संरचना, उपकरणहरुको प्रयोग र किटाणुनासक रसायनमा बढी महत्व दिएतापनि, सही किसिमको जैविक सुरक्षाका लागि सम्बन्धित फार्ममा जाने / आउने व्यक्तिहरुल [...]
रेविज रोग रोकथाम तथा नियन्त्रणः रेबिज (अन्य नामः हाइड्रो फोविया, बौउलाउने रोग, लिसा इ) भाइरसबाट हुने फ~याउरो चमेरो कुकुर, बिरालो, स्याल, ब्वाँसो, गाइ भैंसी तथा मानिसहरूलाइ पनि हुने खतरनाक रोग हो । रेविज रोग मानिस लगायत अन्य सबै उष्ण रगत युक्त जन्तुहरुमा लाग्ने रोग भएता पनि मुख्यताः कुकुर, विरालो, स्याल, ब्वाँसो र अन्य मांसहारी जनावरको प्रमुख रोग हो । यो रोग लागेपछि स्नायु प्रणालीमा प्रभाव पर्ने हुँदा असामान्य बानी देखाउने, उत्तेजित हु [...]
विदेशी गाई खरिद र यसका बहुआयामिक पाटाहरू: नेपालमा पशुपालन व्यवसायलाई व्यवसायिक, आयमूलक र दीगो रूपमा अगाडी बढाउनको लागी ब्यवस्थापनका सवालहरुमा सम्वेदनशील भएर कार्य सम्पादन गर्नु अत्यन्त आवश्यक छ । कुशल ब्यवस्थापन (Good Husbandry Management) पशुपालनको प्रमुख आधार हो । कुशल ब्यवस्थापन भित्र पोषण ब्यवस्थापन, प्रजनन ब्यवस्थापनतथा स्वास्थ्य ब्यवस्थापन आदि पर्दछन् । जसलाई शुक्ष्मरुपमा मुल्याङकन गर्दा पशुपालन व् [...]
चौंरीगाईको आलो रगत पिउने चाडः पशु क्रूरताको पराकाष्टःतिनै पशु अधिकार कर्मीहरू हुन जसले हिजो पशुमा कृत्रिम गर्भाधान विधि (Artificial Insemination Technique) प्रयोग गर्दा पशु अधिकार हनन भयो भनेर पशु कल्याणको कुरा उठाउनेहरू आज किन मौन छन्? साढें जुदार्इं को खुलेरै विरोदमा उत्रने पशु अधिकार कर्मीहरू खोइ कता हराए? जहाँ वर्षौंदेखि चलेको परम्परालाइ जोगाइराख्ने नाममा चौंरीगार्इंको आलो रगतमा होली खेलिदैछ । के यो पशुको अधिकार क्षेत्रभित्र [...]
भेडामा कृत्रिम गर्भाधान र यसको निरन्तरताः भालेबाट कृत्रिम तरीकाले संकलन गरी प्रशोधन र संरक्षण गरिएको वीर्यलाई कृत्रिम उपकरणहरुको सहायताले पोथीको प्रजनन् अंगमा पु~याई गर्भाधान गराउने तरीकालाई कृत्रिम गर्भाधान भनिन्छ । भेडामा कृत्रिम गर्भाधानको व्यावहारिक प्रयोग सन् १९३८ मा तत्कालिन सोभियतसंघ बाट भएको पाईन्छ ।त्यसको अनुशरण फ्रान्स र ब्राजिलले सन् १९४५ तिर गरे । हाल व्यवसायिक भेडा पालन गर्ने सबै प्रमुख देशहरुले भेडामा कृत्रिम [...]
संरक्षणका दृष्टिले खतरामा लोपोन्मुख नौमुठे गाई: नेपालमा मात्र पाइने र विश्वकै सानो घरपालुवा रैथाने जनावरको रूपमा परिचित आछामी गाई नेपालको महत्वपुर्ण सम्पदा हो । नेपालको सुदुरपश्चिम क्षेत्रको आछाम जिल्लाबाट उत्पति भएको मानिने यो गाईको नाम पनि जिल्लाको नाम सँग जोडेर आछामी राखिएको छ । केही संख्यामा वझाङ, वाजुरा र डोटी जिल्लामा पनि पाउन सकिन्छ । यसको आकार तथा तौलका हिसावले विश्वकै सवैभन्दा सानो जातको गाईमा गणना गरिएको छ । [...]